Wil je schilderen op papier maar weet je niet waar te beginnen? Papier is behoorlijk humeurig. Is het je bovendien wel eens opgevallen dat er rondom een aquarel- of gouache schilderij op papier vaak een witte rand zit? Waarom is dat eigenlijk? En hoe is het ontstaan? In deze blog neem ik je mee over dit gedeelte van de techniek om te schilderen op papier.
Papier maken
Aquarellen en gouache schilderijen worden meestal op papier gemaakt. Papier wordt gemaakt door een pulp van cellulosevezels in water en die gelijkmatig op een zeef te spuiten. Het water wordt afgevoerd of verdampt en de pulp droogt op tot papier. Afhankelijk van de grofheid van de zeef bevat het papier meer of minder textuur. De dikte van de pulp bepaald de uiteindelijke dikte van het papier. Maak je het papier na het drogen opnieuw nat zonder het papier de ruimte te geven om uit te zetten, dan gaat het bobbelen. Papier heeft ook een looprichting. De zeef waar de pulp in de fabriek op wordt gespoten lijkt namelijk op een lopende band. Terwijl het water door de zeef wordt afgezogen komen de cellulosevezels in de pulp door de beweging evenwijdig met de looprichting van de papierbaan te liggen. Wanneer je een papier nat maakt wordt zichtbaar hoe de looprichting van het papier is. Scheur maar eens een stuk papier doormidden. Je ziet dat het in de ene richting netter gaat dan de andere.
Als je gaat schilderen op een los vel papier gaat het papier bobbelen en zal de verf zich verzamelen in de waterplassen. Bovendien zal het papier mogelijk niet plat opdrogen, maar hobbelig blijven. Denk maar aan een krant of tijdschrift waar een kop koffie over is gevallen.
Hoe voorkom ik een bobbelend eindresultaat?
Hoe dikker het papier, hoe beter het bestand is tegen water. De dikte van papier wordt altijd weergegeven op de voorkant van een aquarelblok. In theorie zou papier van 300g/m2 zonder opspannen bestand zijn tegen bobbelen. Mijn ervaring is echter dat dit nogal kan verschillen. Zonde als je halverwege erachter komt dat je papier toch bobbelt!
Opspannen is dus het juiste antwoord! Het opspannen van papier kan op verschillende manieren, hieronder leg ik drie methoden uit die ik zelf vaak gebruik.
Vier zijden verlijmd blok
De meest eenvoudige methode is een aquarelblok te kopen met 4 zijden verlijmt papier. Vaak wordt 1 hoekje overgeslagen, zodat je met een hobbymes tussen de bladeren kunt om je schilderij na het schilderen los te snijden van het blok. Omdat alle vier zijden verlijmt zijn, kun je direct beginnen met schilderen. Wil je dit, zoek dan een blok met dik papier, vanaf 250g/m2. Anders heb je kans dat het papier eronder ook nat wordt. Ik tape zelf het loszittende hoekje ook vast, omdat bij het gebruik van te veel water het papier alsnog rondom die hoek kan trekken. Ik werk zelf graag op dit blok.
Werken met tape
Papier is eenvoudig op te spannen met tape. Tape het papier vast op een tafel, hout- of glasplaat, of rondom de randen van het aquarelblok. Let op bij het vast tapen dat je vooraf bepaald wat het formaat van je schilderij gaat worden. Als je deze na afronding wilt inlijsten in een kant-en-klare lijst is het verstandig met een lichte grafiet potlood en een geodriehoek de omtrek vast te leggen.
Er zijn verschillende soorten tape waarmee je kunt werken. Ik werk zelf het liefst met de goedkope schilderstape van de action. Doet wat het moet doen voor mij.
Schilderstape
Schilderstape of maskeertape is eenvoudig om mee te werken, zelfs de meest goedkope schilderstape voldoet vaak. Deze tape wordt over het algemeen gebruikt om bepaalde delen van het schilderij af te plakken en vrij te houden. Je kunt het na gebruik lostrekken, waardoor er een mooie witte rand ontstaat. Dé witte rand. Gebruik een brede tape en zorg ervoor dat je de helft over het te schilderen papier plaatst en het papier met de andere helft aan een oppervlakte vast maakt. Tape het papier vast rondom het blok of op een houten plaat.
Aquareltape
Aquareltape maak je nat voor gebruik en kun je niet verwijderen. Dit levert dus geen witte rand op. Je snijd het papier los na gebruik. Ook hierbij is het dus relevant om te bedenken hoe groot je het schilderij wil maken. Aquareltape hecht beter dan schilderstape. Ik werk altijd volgens onderstaande stappen. De benodigde materialen zijn:
- Aquareltape (minimaal 180g/m2);
- Aquarelpapier;
- Grote nieuwe vuilniszak;
- Zachte schone spons;
- Grote lege fotolijst of baklijst (achterkant verwijderd)
In plaats van een vuilniszak en lijst kun je ook een grote voorraadbak nemen. Zolang deze maar een groter formaat dan het aquarelpapier en een vlakke bodem heeft. - Grote plaat onbehandeld glad hout, zoals MDF
Deze MDF plaat moet in elk geval groter zijn dan het aquarelpapier (min. 5 cm rondom). Bij relatief klein papier (<30 cm) kun je een dunne plaat gebruiken, maar hoe groter je papier hoe dikker het hout moet zijn, anders trekt het krom. Dat heeft geen invloed op jouw eindresultaat, maar het werkt wel onprettig.
Let op, werk met schone handen:
- Papier voorbereiden: neem een los blad en leg deze volledig in een bak met schoon water. Let erop dat je papier volledig vlak ligt. Laat het enkele minuten weken en keer het papier om, om bij de andere zijde precies hetzelfde te doen. Een groot vel papier week je eenvoudig door een vuilniszak op een lege fotolijst te leggen zodat er een geïmproviseerde bak ontstaat. Vul deze met water en leg het papier erin.
- Tape voorbereiden: aquareltape plak je voor (ten minste) de helft op het papier en de andere helft op een houten plaat. Knip 4 delen af ter grootte van de twee lange en twee korte zijden van je aquarelpapier. Let op dat alle delen tape iets langer zijn dan het papier, zodat het papier dadelijk rondom afgetapet is. Markeer op de tape waar je deze wil vastplakken. Plaats bijvoorbeeld met grafietpotlood een streep over de lengte van de tape, op 3 cm afstand van de rand. Doe dit op de matte kant, de glanzende kant bevat lijm.
- Het papier vast tapen: haal je doordrenkte papier voorzichtig uit het water en laat het overtollige water eraf vloeien. Leg voorzichtig op de houten plaat, let op dat je het papier in één keer goed legt. Nat papier is buitengewoon kwetsbaar en ermee schuiven maakt het zeker kapot. Leg de tape met de glanzende kant op het papier en de houten ondergrond, zorg dat de grens precies samenvalt met de streep die je hebt getrokken. Laat de hoeken overlappen. Druk voorzichtig vast met een spons.
- Afronden: haal met de spons het overtollige water voorzichtig weg. Werk je graag op een nat werk? Laat het minimaal 30 minuten drogen en controleer daarna regelmatig of het papier het juiste vochtgehalte heeft. Werk je graag zoals ik op een droge ondergrond, wacht dan minimaal een nacht.
Zo krijg je een mooie, stevige papieroppervlakte die optimaal is voor aquarelleren. Snij na gebruik het papier los van de plaat. Het stuk schilderij met de tape valt onder de passe-partout of schilderijlijst. Let op dat je tijdens het werken de aquareltape regelmatig droogt, zodat deze niet los- of stuk weekt.
Uiteraard zijn er meer details en keuzes te maken. Deze informatie is hopelijk voldoende voor een goede start! Succes!
Reactie plaatsen
Reacties