Wil je beginnen met schilderen? Een van de eerste zaken is het aanschaffen van verf! Nadat je hebt bepaald welke techniek je gaat proberen, ga je kleuren kopen. Maar waar te beginnen? Wil je alles zelf mengen, of koop je de kleuren kant en klaar? Ik heb het meegemaakt en deel hier mijn lessen met je!
Wil je kleur begrijpen, dan is basisinformatie van belang. Wil je direct weten welke kleuren je aan kunt schaffen? Kijk dan onderaan deze blog.
Primaire kleuren
De welbekende primaire kleuren: geel, rood en blauw. Primaire kleuren kun je niet maken door andere kleuren met elkaar te mengen. Ga je twee primaire kleuren mengen, dan krijg je secundaire kleuren: oranje (geel en rood), paars (rood en blauw) en groen (geel en blauw). Vincent van Gogh was ervan overtuigd dat je met deze drie basiskleuren alles hebt om elke gewenste kleur te creëren. Koop je deze kleuren, samen met wit, dan kom je inderdaad een aardig eind. Daarover later meer.
De kleurenleer van Johannes Itten
Johannes Itten (1888-1967) was een Zwitserse kunstschilder, ontwerper en docent en is bekend geworden om zijn kleurenleer. Hij is de bedenker van de kleurencirkel en de zeven kleurcontrasten. Deze worden nog steeds veelvuldig gebruikt. Itten identificeert de drie primaire kleuren in het midden. Daaromheen staan de secundaire kleuren. De buitenste ring bestaat uit tertiaire kleuren, steeds een combinatie van een primaire en secundaire kleur. Zo ontstaat er geeloranje en roodoranje, roodpaars en blauwpaars en blauwgroen en geelgroen. Oftewel, een warme en koele versie van iedere tertiaire kleur.
Wit is overigens niet te mengen. Zwart wel, deze wordt verkregen door alle primaire kleuren in gelijke hoeveelheid te mengen.
De rechterkant van de kleurencirkel toont de warme kleuren: geel, oranje en rood. Links staan de koele kleuren: groen, blauw en paars. Iedere kleur heeft een complementaire kleur: de kleur ertegenover. Ze vormen het grootste contrast, zoals geel en paars, of roodpaars en geelgroen. Meng ze in de juiste verhouding en ze vormen samen zwart. Complementaire kleuren versterken elkaar, kunnen een onrustig beeld vormen of juist een spannend beeld opleveren.
Zwartwit
Over zwart wordt veel geschreven. Meng je het zelf, dan heb je meer zeggenschap over de tint (koel of warm). Begin je net met schilderen, dan is het sneller om een tube te kopen. Wit kun je niet mengen, maar is wel erg belangrijk. Je hebt hier vaak veel meer van nodig dan van de rest. Verf direct uit de tube is vaak sterk gepigmenteerd. Wil je dit afzwakken, dan kan dit met wit of grijs (zwart en wit). Bovendien gebruik je wit voor het aanbrengen van highlights.
Kleuren mengen
Van Gogh had gelijk, alle kleuren zijn te mengen. Maar hoe meer verschillende kleuren je met elkaar mengt, hoe troebeler de tint zal uitvallen. De kleuren worden modderig. Bovendien is het veel lastiger om een kleur te reproduceren wanneer deze op is. Daarnaast wordt verf donkerder als je primaire kleuren met elkaar mengt. Door het toevoegen van wit wordt het lichter, maar verlies je pigmenten en kleursterkte. Je werkt dus productiever wanneer je meer kleuren koopt, of de primaire kleuren aanschaft in verschillende tinten. Heel eerlijk, dat deed van Gogh ook ;).
Begin bij het mengen met de lichte kleurtoon en voeg vervolgens de donkerte kleur in kleine hoeveelheden toe. Een tint lichter maken kost veel verf, donker maken relatief weinig. Zo heb je een kleinere kans op verspilling.
Kleurdichtheid
Let bij het mengen van verf op verschillende zaken, zoals de kleurdichtheid, dit bepaald hoe dekkend de verf is. Wil je pasteus schilderen (zeer dikke lagen), of bouw je het schilderij juist op met meerdere (semi)transparante lagen over elkaar? De kleurdichtheid wordt met de volgende symbolen aangegeven:
□ = Transparant
⍁ = Semi-transparant
◪ = Semi-dekkend
■ = Dekkend
In de regel heb je van dekkende verf minder nodig om tot een bepaalde kleur te komen door menging.
Kleurvast
Er is ook verschil in de kwaliteit van de verf, oftewel hoe kleurvast het is.
+++ = extreem kleurvast (minimaal 100 jaar onder museumcondities)
++ = goed kleurvast (25-100 jaar onder museumcondities)
+ = redelijk kleurvast (10-25 jaar onder museumcondities)
Bovenstaande aspecten zijn vaak weergegeven op de tubes. Ook zie je op de achterkant (vaak bij de streepjescode) welke pigmenten zijn gebruikt om tot de verfkleur te komen (PW6/PBr24/PY74). Zo kun je los van de kleur op de sticker of de tube inschatten of een tint koel of warm is en of je deze mogelijk zelf kunt mengen.
Startersets
Er zijn van alle schildertechnieken mooie startersets te koop met kleine tubes of napjes, zoals deze acrylverf. In de set zitten de kleuren titaanwit, primairgeel, azogeel middel, vermiljoen, pyrrolerood, permanentblauwviolet, ultramarijn, primercyaan, permanentgroen donker, gele oker, omber gebrand en oxidzwart.
Het kost relatief veel geld en je betaald ook voor kleurtinten die je niet of nauwelijks gebruikt. Maar je loopt niet het risico dat je verf op is en het vervolgens niet meer lukt dezelfde tint te mengen. Bovendien je kunt direct van start!
Welke kleuren schaf ik aan?
Wil je zelf mengen, kies dan voor een pallet met zowel warme als koele kleuren. Probeer maximaal 3 kleuren te mengen, om te voorkomen dat het modderig wordt of je vergeet hoe je tot een bepaalde tint bent gekomen. Let op dat acrylverf donkerder opdroogt. Verder kun je voor alle technieken dezelfde benaming vinden, maar zullen de diverse merken en technieken mogelijk net iets anders kleuren.
Basispallet
Kies voor een basispallet met zowel warme als koele kleuren:
- Geel koel: permanent of cadmium
- Geel warm: permanentmiddel of cadmiumlicht
- Rood koel: Kraplak of alizarin crimson
- Rood warm: Permanent of cadmium
- Blauw koel: phthalo blauw/groen of ceruleum
- Blauw warm: ultramarijn
Zwart en wit
- Ivoorzwart
- Titaniumwit
Ivoorzwart is de meest gebruikte zwart, is neutraal (bruine ondertoon) met een gemiddelde pigmentsterkte. Zoals gezegd mengen twee complementaire kleuren ook tot zwart, zoals ultramarijn bauw en gebrande omber. Door zelf zwart te mengen kun je kiezen voor een warme (meer gebrande omber) of koele (meer ultramarijn blauw) tint. Titaniumwit is dekkend en heeft een sterke kleurkracht. Zinkwit is een transparante wit, die kun je gebruiken als je je schilderij in meerdere lagen wil opbouwen.
Huidskleur
De snelste manier om een huidskleur te mengen is door grijs te maken en daar oranje doorheen te mengen. Grijs meng je eerst tot een tint die klopt (licht genoeg is), vervolgens voeg je voor kleur vermiljoen (oranje) toe. Meer zwart maakt de tint bruin. Meer rood maakt roze (voor blosjes en lippen), blauw toevoegen maakt de tint koel (voor schaduwpartijen). Test, probeer, ga ervoor!
Mijn pallet
Mijn persoonlijke basispallet is uitgebreider, naast bovenstaande tinten heb ik ook nog:
-
Gebrande sienna
-
Gele oker
-
Gebrande omber
-
Sapgroen
Binnenkort plaats ik een blog waar ik meer inga op het mengen van kleuren. Voor nu heb je in elk geval voldoende informatie om te starten! Veel plezier en succes! Heb je nog vragen? Laat het me weten!
Reactie plaatsen
Reacties